Maakt hij die carrièreswitch wel of niet?

Vorige week bezocht ik een alumni bijeenkomst van mijn ex-werkgever. Ik was koud binnen of ik raakte aan de praat met een oud-collega over het onderwerp ‘verandering’ in het algemeen en van werk in het bijzonder.

Ooit startten wij begin jaren ‘90 beiden onze carrière als fiscalist bij de adviesfirma die nu EY heet. In totaal werkte ik er 22 jaar, mijn collega 5 jaar waarna hij bedrijfsfiscalist werd en nog steeds is.

Hij vertelde ‘Ik ben nu tax director bij […..]. We doen in [bedrijfsactiviteit]. Bij het vorige bedrijf werkte ik ook als tax director. De overstap naar dit bedrijf was een gemakkelijke, ik ben gewoon meegegaan met mijn vorige baas”.

Mijn aandacht was getrokken door zijn formulering ‘WE doen in [bedrijfsactiviteit]’. Daaruit sprak een zekere identificatie met het bedrijf waarvoor hij werkt. Zo’n beetje als een ondernemer trots kan vertellen over zijn eigen bedrijf. Alleen deze tax director is helemaal geen ondernemer, hij is gewoon in loondienst.

‘Vind je je werk leuk?’ vroeg ik hem. ‘O nou …. het is best een leuke positie. We hebben veel business in bananenlanden die onder mijn verantwoordelijkheid vallen, er gebeurt een hoop. Aan de andere kant, het is niet iets dat ik tot mijn pensioen zal blijven doen’.

‘Wat zou je hierna graag willen doen dan?’, vroeg ik hem. Heel resoluut antwoordde hij: ‘Ik zou iets heel anders gaan doen, niet iets fiscaals. Net zoals jij hebt gedaan, zou ik het roer compleet omgooien’.

‘Okay, dat weet je dus al, maar waar denk je dan aan? Wat lijkt je leuk?’, waren mijn volgende vragen. Daar kwam een minder ferm antwoord op: ‘Dat zou ik op dit moment nog niet weten, daar zal ik eerst goed over na moeten denken. Maar daar heb ik nog genoeg tijd voor’.

Daar heb ik genoeg tijd voor

Het is dit beeld dat maar al te herkenbaar is: iemand wil iets anders maar heeft geen idee wat. In de zomervakantie kan het dan gebeuren. Even weg van de dagelijkse routine en gewoontepatronen is er rust. Weg van alle hectiek maakt denken in termen van ‘wij doen veel business’ dan plaats voor denken over hoe vervullend het werk nou eigenlijk is.

Misschien trek je zelfs de conclusie dat je baan niet bij je past. Want nu je zo in alle rust kunt nadenken, kan het zo maar gebeuren dat je beseft dat je:

  • te weinig tijd hebt, te haastig leeft
  • jezelf wakker moet schudden uit routine en sleur
  • geen persoonlijke doelen hebt, maar ‘lekker’ doorsuddert
  • nu uitgerust bent en een gevoel van controle hebt, maar straks je tijd en talent weer zit te verspillen.
  • van verveling tegen een bore out aan zit
  • of juist het tegenovergestelde: op een burnout afstevent
  • een verkeerde beroepskeuze hebt gemaakt
  • het roer om zou willen gooien
  • je tijd uitzitten niet langer een aantrekkelijke optie vindt
  • meer met mensen zou willen werken en minder achter een computer wilt zitten.

Een diepgevoeld verlangen naar verandering wordt steeds groter. Gelukkig heb je genoeg tijd want je hebt de helft van je loopbaan nog voor de boeg. Daarin kun je inderdaad iets anders gaan doen. Maar neem je nu alvast de tijd om te bedenken wat dat dan precies is: dat andere dat je echt zou willen?

Voor je het weet is de zomer voorbij en begint het werk weer. Het eerste dat moet wennen is nu weer binnen zitten. Vaag besef je misschien dat er een gevoel van leegte opkomt, waar je echter geen actie op neemt. Immers, de show must go on. Twee weken later zijn alle initiële verschrikkingen al weer lang en breed vergeten en is alles weer genormaliseerd.

Het voelt weer als een oude jas. En of die nu lekker zit of niet, tijd om rustig na te denken is er domweg niet meer. Voorwaar een vruchtbare bodem om volledig op te gaan in oude bekende gewoontepatronen en dagelijkse routine. Je hebt niet eens meer door dat je niet het leven leidt dat je wilt, laat staan dat je een groeiende knoop in je maag voelt.

Dat kan toch anders man!

Tijd is leven, dus onderwijl schrijf je wel je eigen geschiedenis. Ook als je tegen beter weten in blijft doen wat je niet wilt: elke minuut is een minuut van je eigen levensgeschiedenis. Bij dat beeld moet ik al snel denken aan Remko Vrijdag die in de rol van de Dat Kan Toch Anders Man in Het Klokhuis regelmatig roept dat er altijd wel iets mis is in de geschiedenis. Maar gelukkig biedt de Dat Kan Toch Anders Man steevast alternatieve oplossingen zodat het niet misgaat omdat de geschiedenis anders verloopt.

Voor een loopbaan geldt iets vergelijkbaars: een andere aanpak zorgt voor een andere persoonlijke geschiedenis. Een verandering kan voorkomen dat je de volgende zomervakantie (nog steeds) denkt dat er iets mis is, MITS je nu duidelijke doelen stelt en de nodige zelfdiscipline toont om daar aan te werken.

Niet eenvoudig want smoezen om alles te laten zoals het nu is, zijn veel makkelijker bedacht: een carrièreswitch op latere leeftijd kan niet, ik heb geen idee wat wel bij me past, ik zou niet weten wat ik wel wil doen, ik wil wel maar ik weet niet hoe, ik durf niet, ik wil geen verkeerde keuze maken, enfin je kunt het zelf wel invullen.

Allemaal excuses die verhullen hoeveel moeite het kost buiten je comfortzone te stappen. Op zich begrijpelijk, maar niet onoverkoombaar.

Hoe pak je het anders aan?

Dat is nog niet eens zo moeilijk. Stel je hebt kiespijn. Ga je je dan met een tandspiegel en een fijne boor- en slijpset van de Gamma aan de gang? Nee, je gaat naar de tandarts. En bij een lekkende hartklep lijkt het me sterk dat je snel even een minimaal invasieve ingreep doet en met een bus purschuim het lek gaat dichten. Veel effectiever is het dat je naar een cardioloog gaat.

Uitstekend natuurlijk: anderen inschakelen voor hetgeen je zelf niet kunt oplossen. Zo zou je voor gewenste veranderingen in je persoonlijke leven of je loopbaan een professionele coach kunnen inhuren. Een die je inspireert en praktisch helpt stap voor stap naar die gewenste verandering toe te werken.

Zelf aan de slag gaan, is ook een prima alternatief. Op deze website staan bruikbare ideeën genoeg die je gratis kunt benutten. Suggesties en tips waarmee je zelf meer richting aan je leven geeft. Je kunt bijvoorbeeld:

  1. Loopbaantests gebruiken
  2. 10 tips voor een carrièreswitch benutten
  3. een loopbaanactieplan voor jezelf schrijven
  4. een persoonlijke sterkte-zwakte analyse maken
  5. Creative Problem Solving toepassen
  6. jouw persoonlijk mission statement formuleren
  7. de Disney strategie gebruiken
  8. de 4 factoren uit de motivatietheorie van Herzberg eens op jezelf betrekken
  9. nadenken over voor jezelf beginnnen
  10. stil kunnen staan bij de vraag Wat zou jij doen als je ergens vastzat en elke dag precies hetzelfde was en niets je kon schelen?
  11. checken hoe je je eigen geluk kan versterken met een gratis VIA test
  12. meer swung in je loopbaan krijgen met adviezen en tips uit het gratis E-book Meer werkplezier met een carriѐre-boost of carriѐre-switch
  13. haalbaarheid, risico en benodigde tijd van jouw  9 loopbaanopties eens inventariseren.
  14. profiteren van de 5 tips om van frustratie naar passie in je werk te gaan

Durf kritisch naar jezelf te kijken, met een soort blik van een onfhankelijke derde, en merk vanzelf hoever je kunt komen.

 VERDER LUISTEREN:

Deze uitzending van Business Nieuws Radio gaat over carrièreswitchen in de praktijk: BNR Darwin.

‘Dik varken, schreeuw niet zo!’

Het kan best een keer gebeuren dat het even niet lekker loopt en dat je uitvalt tegen je leidinggevende. Soms loopt het uit de hand zoals bij Jan uit het voorbeeld hieronder.

Na een woordenwisseling loopt het bij de rechter uiteindelijk nog goed af. Of dat in de praktijk ook positief uitwerkt, is nog maar de vraag.

Een dik varken als leidinggevende

Jan werkt als hulpmonteur rolluiken-zonwering. Hij had de opdracht om lamellen te zagen voor twee rolluiken in de kleur naturel – alu metallic. Dit staat duidelijk op de productielijst, die bij de zaag hangt. Wat doet Jan? Hij zaagt gewoon de verkeerde lichtgrijze lamellen in plaats van de kleur naturel – alu metallic.

Als hij de lamellen heeft gezaagd en in elkaar geschoven begint hij te twijfelen. Dus op naar kantoor waar hij zijn leidinggevende vraagt welke kleur lamellen het moest zijn. Zijn baas bevestigt dat het alu metallic moest zijn. Waarop Jan fijntjes opmerkt: ‘dan heb ik de verkeerde gezaagd’.

De baas is wat verbolgen, loopt achter Jan aan naar de werkplaats en spreekt op luide toon zijn ongenoegen uit. Jan voelt wat bloed achter zijn nagels wegtrekken en roept terug: ‘dik varken, schreeuw niet zo’.

De leidinggevende wordt nog kwader! De dag ervoor was het met Jan ook al niet lekker gegaan. Hij had een opdracht mee gekregen voor het uitwisselen van een motor. Normaal is dit een werk van ongeveer 1 uur. Jan werkt er meer dan 3 uur aan en meldt dan telefonisch dat het niet lukt.

Jan had verder nog meer service afspraken bij zich. Hiervan slaat hij er één gewoon over met als excuus dat deze dubbel heeft gezeten. Dit ondanks zijn eigen nummering per servicebon.

Het lijkt er op dat Jan het productieproces moedwillig gesaboteerd heeft. Jan wordt op staande voet ontslagen.

Rechterlijk oordeel

Maar dan gaat Jan naar de rechter. De rechter vindt ontslag op staande voet niet terecht. Het is nu eenmaal niet te voorkomen dat een werknemer fouten maakt in de uitoefening van zijn werk.

De rechter vindt het wel begrijpelijk maar uit oogpunt van goed werkgeverschap als werkgever niet juist om op luide toon het ongenoegen daarover te uiten wanneer de werknemer uit zichzelf zijn fout komt opbiechten. Door dat te doen heeft de leidinggevende zelf een ruziesfeer in het leven geroepen waarin de door haar gestelde escalatie kon ontstaan.

Echt gebeurd

Het bovenstaande is geen verzinsel, maar een waar gebeurd verhaal. De details zijn na te lezen in de uitspraak van Gerechtshof ’s-Hertogenbosch 11 juni 2013, HD 200.103.697 E.

Juristen kijken met een rechtskundige blik naar zo’n uitspraak, terwijl een coach daar weer heel anders naar kan kijken. Ik heb het genoegen met beide blikken er naar te kunnen kijken, maar beperk mij even tot de blik van de coach. Nu dit allemaal is gebeurd, rijst de grote vraag:

Hoe nu verder?

Het eerste dat aandacht behoeft is hoe de werkrelatie verder verloopt. Wordt het hakken in het zand, of is het een leerzame gebeurtenis voor (een van beiden)?

In de praktijk wil een gebeurtenis als deze het bitter en zuurgehalte nogal eens doen toenemen. Maar dat hoeft natuurlijk niet, er ruimte voor zelfreflectie:

  • Achter ieders gedrag zitten ongetwijfeld een paar kwaliteiten, valkuilen, allergieën en uitdagingen waar ik als coach wel wat mee zou kunnen. Achter de allergie van de een zit waarschijnlijk iets teveel van de uitdaging van de ander. Aan de slag gaan met kernkwaliteiten en kernkwadranten kan een frisse blik opleveren.
  • Jan en/of de leidinggevende hebben elk misschien gedachtes die niet zo effectief werken. Irrationele opvattingen kunnen opgespoord cognitief uitgedaagd worden (Socratisch Coachen).
  • Wellicht heeft een van de heren iets te veel last van slachtoffergedrag zonder zich bewust te zijn van het effect ervan. Mooi aangrijpingspunt om te onderzoeken welke scheppersgedrag effectiever zou uitwerken en wat alternatief gedrag voor hen zelf oplevert.
  • Afhankelijk van hun gevoel voor humor kan provocatieve coaching tot zelfreflectie en verandering zetten. Bijvoorbeeld met opmerkingen zoals ‘Hmm, wat heb je nou bereikt met je rechtszaak? Nu moet je met een dik varken verder blijven werken. Het lijkt wel of je helemaal niet nadenkt, weet je eigenlijk zelf wel wat je wilt?’ Met wat wroeten kan de meest hardnekkige zwartkijker meestal wel verleid worden om iets positiefs te zeggen.
  • Goed werkt ook de NLP-oefening waarnemingsposities. Jan (of leidinggevende) vertelt dan het hele gebeuren na aan de hand van systematische vragen van de coach. Eerst vanuit zichzelf, dan vanuit de andere partij en tenslotte als derde waarnemer die iets ziet gebeuren tussen de twee partijen. In de derde waarnemingspositie wordt gevraagd wat ieder als advies meegegeven kan worden.

En zo zijn er nog wel meer dingen te bedenken. Wat al die dingen gemeen hebben:

  • een bepaalde mate van zelfreflectie hebben,
  • open staan voor bewustwording over hoe iets bij jezelf werkt en hoe dat bij een ander werkt,
  • zelf een bijdrage willen leveren voor het verkrijgen van meer werkplezier.

Dat laatste lijkt een open deur, maar vergis je niet. Er zijn genoeg mensen die onbewust liever hun gelijk dan hun geluk willen hebben.

Kortom: bij ontslag op staande voet misschien eerst overwegen of betrokken partijen liever niet naar de rechter maar naar een professionele coach gaan? Zo kan een pijnlijk leermoment aanzetten tot persoonlijke groei.

Effectief omgaan met irritante mensen doe je zo!

Irritatie

Irritante mensen kunnen behoorlijk in de weg zitten en je dag vergallen. Je hebt last van ze, maar van irritante lui kun je ook profijt hebben als je net even anders met je ergernis om gaat dan je gewend bent. Hieronder lees je hoe.

Drie vervelende effecten van irritante mensen

Ergernis vanwege mensen om je heen kan verschillende effecten hebben:

  • Effect op je humeur en hoe je je voelt: je bent een uur lekker geconcentreerd aan het werk en daar begint het weer. De baas belt weer eens vanuit de auto met een chaotisch onzinverhaal waar geen touw aan vast te knopen is. De enige duidelijke boodschap die hij overbrengt, is dat je actie moet nemen. Dat advies moet nu af en die en die moet het voor de lunch ontvangen hebben. Deze scene herhaalt zich elke dag. Weg goed gevoel, balen deze vent.
  • Vergallen van je loopbaan: je bent een makkelijke prater en heel commercieel ingesteld. Je klanten lopen met je weg je hebt goed oog heeft voor wat er in hun bedrijf speelt. Jouw leidinggevende is precies het tegenovergestelde. Een nerd op commercieel vlak, vakinhoudelijk een kei. Zijn makke is dat hij alleen oog heeft voor vakinhoud. Een advies geschreven met een minieme fout in? Die wordt groot opgeblazen! “Hoe heb je dat nu kunnen doen, iemand met zoveel ervaring als jij!” Dat je de afgelopen 3 maanden 4 ton omzet binnen hebt geharkt, tja daar hoor je niets over. Zo gaat het maand in maand uit. Bij beoordelingsronde hoor je jaarlijks dat er sterke twijfels zijn of je het vaktechnisch wel kan behapstukken, zou een promotie in de weg  kunnen staan.
  • Energiezuigen: je bent een kei in je vak, werkt snel en levert kwaliteit. Anderen zien dat ook, stoppen je vol met werk, want jij kunt het aan. Zo vol dat je elke dag tot 8 uur op de zaak zit. Je schouders gaan steeds krommer staan en de wallen onder je ogen worden groter. Die ene manager komt laat in de middag steevast met een nieuwe spoedklus. Deadline morgen dus haast haast, haast. Terwijl dat soort klussen gemiddeld al drie dagen onaangeroerd op zijn bureau hebben gelegen …. Het energieniveau daalt met de dag. en ‘s avonds zit je als een zoutzak thuis op de bank.

Gebruikelijke reacties lossen niets op

In de praktijk gaan we vaak niet effectief genoeg met irritaties om. Veel voorkomende reacties zijn:

  • De beuk er in. Je gaat in de aanval en geeft de ander van katoen
  • Verstarren. Ja dat hou je toch, het is nu eenmaal zo, ik kan niets anders dan me erin schikken.
  • Oogkleppen op. Net doen alsof je niets ziet. Doorgaan, doen of er niets aan de hand is.

Soms heeft de beuk-er-in-methode nog effect, maar het kan de situatie ook nog verergeren. Verstarren en oogkleppen op verandert helemaal niets.

Het alternatief: meer werkplezier dankzij irritante mensen

Bovenstaande reacties zijn niet effectief. Ze lossen niets op, het balen verdwijnt niet en je voelt je rot. Maar er is een alternatief. Hiervoor moet je een kernkwadrant opstellen. Als je dit doet, kijk je op afstand naar de irritatie zelf en kun je achter jouw achterliggende kwaliteit en uitdaging te komen. In dee uitdaging schuilt het geheim om je niet meer zo te ergeren en een mogelijkheid om aan je eigen persoonlijke effectiviteitte werken.

Wat is een kernkwadrant? Het is een model (ontwikkeld door Ofman) dat schematisch weergeeft wat jouw kwaliteit, valkuil, uitdaging en allergie is.

Stel je stuurt een aantal junior medewerkers aan en ergert je groen en geel aan een junior die nogal afwachtend is. Je bepaalt niet alleen meer voor hem wat en wanneer hij iets moet doen, maar geïrriteerd als je bent dram je het zo langzamerhand door hem heen. Grote kans dat dit alleen maar escaleert en wederzijdse irritaties laat groeien.

Jouw irritatie of allergie is duidelijk passiviteit. Het bijbehorende kernkwadrant levert dan het volgende resultaat op :

  • Irritatie: passiviteit
  • Kwaliteit: besluitvaardig
  • Valkuil: drammen
  • Uitdaging: geduld

Als je meer je uitdaging gebruikt in combinatie met je kwaliteit, speelt je irritatie veel minder/niet en ben je veel effectiever.

Het KVUA (kwaliteit-valkuil-uitdaging-allergie) schema van een kernkwadrant ziet er als volgt uit:

 

Neem nu al jouw irritaties – binnen of buiten je werk – eens onder de loep. Kijk vervolgens waar jouw uitdagingen liggen. En stel vast wat je in het vervolg concreet wil doen om de uitdaging in de praktijk te brengen. Het werkt altijd, kijk maar eens naar andere voorbeelden van KVUA schema’s:

  • beheerst-onpersoonlijk-empathisch-onbereikbaar,
  • flexibel-wispelturig-ordenend-star,
  • autonoom-dwars-meegaand-onderdanig

Jouw kernkwadrant kan iets totaal anders zijn, maar je zult zien dat in alle gevallen irritante mensen teveel hebben van iets waarvan jij juist te weinig hebt. Jij hebt bijvoorbeeld te weinig geduld ten opzichte van een ander die nogal passief is (= teveel geduld). Ben je allergisch voor opdringerigheid dan is jouw uitdaging dus meer initiatief nemen. Van mensen waar je allergisch voor bent kun je zo heel veel leren. Print het kernkwadrant schema voor jezelf uit en ga er eens mee aan de slag.

Kortom, mensen zijn allergisch voor een teveel van hun eigen uitdaging, vooral als ze die in een ander verpersoonlijkt zien.
Als je meer balans weet te creëren tussen je eigen kwaliteiten en uitdagingen erger je je veel minder.

Met een kernkwadrant ontdek je hoe je meer werkplezier kunt bereiken. Dankzij irritante mensen om je heen. 

VERDER LEZEN:
In Confronteren kun je leren. Scherp je assertiviteit aan, in 7 stappen assertief lees je hoe je effectief je irritatie naar een ander kunt verwoorden, zonder dat de ander zich persoonlijk aangevallen voelt.
In Kernkwadranten en kernkwaliteiten: superhandig voor het maken van een persoonlijke sterkte-zwakte analyse lees je hoe je een kernkwadrant opstelt en vind je een handige checklist.